TÜTÜN ve MADDE BAĞIMLILIĞI DANIŞMANLIĞI

Tütün ve Madde Bağımlılığı Danışmanlığı

A- Sigara Bırakma Polikliniği Hizmetleri

Sağlıklı Hayat Merkezi bünyesindeki bu poliklinik,  “Tütün Bağımlılığı Tedavi ve Eğitim Birimleri Hakkında Yönetmelik” kapsamında hizmet sunar. Bu yönetmelik gereği, sağlık, sosyal ve ekonomik açıdan zararlı olan tütün ve tütün ürünleri hakkında halkın bilinçlendirilmesi faaliyetlerini yürütür. Sigara kullanan ve bırakmak isteyen vatandaşların başvurularını değerlendirir ve bilimsel geçerliliği olan tedavi protokollerine göre tedavi ve eğitimlerinin yapılmasını sağlar.  Bu poliklinikte hizmet sunacak hekimin “Tütün Bağımlılığı Tedavi ve Eğitim Birimleri Hakkında Yönetmelik” kapsamında düzenlenen uzaktan ve yüz yüze eğitimi başarıyla tamamlamış olması ve katılım belgesine sahip olması gerekmektedir.

 Sigara Bırakma Polikliniğinde sunulacak hizmetler kapsamında aşağıdaki iş ve işlemler yürütülür:

• Sigarayı bırakmak için ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı aracılığıyla randevu alan veya polikliniğe doğrudan başvuran kişilerin değerlendirilmesi kapsamında her başvuran için en az 20 dakika süre ayrılır.
• Hastayla yapılan ilk görüşmede kişinin anamnezi alınır, Fagerstrom Bağımlılık Testi uygulanarak kişinin bağımlılık düzeyi belirlenir, fizik muayenesi yapılır ve tüm bulgular Tütün Bağımlılığı Tedavisi ve İzlem Sistemi’ne (TUBATİS) Yapılan karbonmonoksit (CO) ölçümü ve ihtiyaç duyulan diğer tetkiklerin değerlendirilmesi sonucunda kişinin psikososyal destek tedavisi ve uygun olgularda psikososyal destek tedavisine ilave farmakolojik tedavisi planlanır.
• Tedavisi başlanan her hastanın onam vermesi halinde ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı aracılığıyla belli periyotlarda geri dönüş aramaları yapılarak izlemi sağlanır. ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı tarafından hasta için belirlenen sigara bırakma gününden sonraki 7. günde,  ayda,  2.ayda, 3.ayda, 6.ayda ve 12.ayda hasta aranır ve sigarayı bırakma süreci izlenir.

Ayrıca Sigara Bırakma Polikliniği hekimi tarafından da ilk 15 günde en az bir kez, 3 aya kadar ayda 1 kez, yıl sonuna kadar 3 ayda bir 1 kez olacak şekilde yüz yüze görüşme için de çağrılır ve kişinin izlemi yapılır.

• Sigara bıraktırma hizmetlerini rehberlere uygun olarak sunar,
• Bilimsel geçerliliği olan tedavi protokollerine göre hastalara tedavi uygular, hastaları tıbbi yönden izler, tedavi seansları ile ilgili hastanın dosyasına gözlem notlarını kaydeder,
• Sigara bırakma sürecinde hastaya psiko-sosyal destek sağlar,
• Halk eğitimlerinde ve toplu yaşam alanlarında belirlenmiş program kapsamında çalışmalarda yer alır,
• İlde yürütülecek sigara bırakma kampanyalarına katkı sağlanır.

B- Uyuşturucu Kullanan Kişilere ve Yakınlarına Danışmanlık

Bu danışmanlık biriminde, uyuşturucu kullanan kişilerin ve yakınlarının yaşadığı biyo-psiko-sosyal sorunların çözümü amacıyla müdahalelerde bulunulur. Bu kapsamda ileri tedavi hizmetlerine ihtiyacın olması hallerinde ya da sosyal, ekonomik, hukuki veya güvenlikle ilgili konularda destek alınması gerektiği düşünüldüğünde danışmanlık verilen kişinin uygun dış kurumlara yönlendirmesi sağlanır. Benzer şekilde danışmanlık verilen kişinin ihtiyaç duyduğu diğer konularda, sağlıklı hayat merkezinde hizmet sunan ilgili diğer danışmanlık birimleriyle iş birliğine geçilmesi sağlanarak sorunların çözümü için gerekli müdahaleler yapılır. Böylece kişi ve yakını için vaka değerlendirme ve izlem süreci başlatılır. 

Uyuşturucu kullanan kişi ve yakınlarına verilen danışmanlık hizmeti kapsamında aşağıdaki iş ve işlemler yürütülür:

• Sağlıklı Hayat merkezlerine doğrudan başvuran veya ALO 191 Uyuşturucu İle Mücadele Danışma ve Destek Hattı aracılığıyla randevusu alınan ve diğer kamu kurum ve kuruluşlarından yönlendirilen kişilere alkol ve bağımlılık konularında danışmanlık hizmeti vermek
• Uyuşturucu kullanan kişiyi ve yakınlarını gerektiğinde evinde veya işyerinde ziyaret ederek bundan sonraki sürecin nasıl yürütülebileceğine ilişkin bilginin verilmesini ve gerekli müdahalenin yapılmasını sağlayacak Uyuşturucu ile Mücadele Psikososyal Müdahale Ekibi’ni danışmanlık merkezinde görevli sosyal çalışmacı, psikolog, o bölgede bulunan karakolda eğitim almış kolluk personeli ve AÇSHB’ye bağlı taşra teşkilatı personelinin katılımıyla oluşturmak
• Uyuşturucu kullandığı kolluk birimlerince tespit edilen ve sağlıklı hayat merkezindeki danışmanlık biriminden randevusu alınan kişinin ve yakınının randevu tarihinde merkeze gelmemesi halinde oluşturulan uyuşturucu ile mücadele psikososyal müdahale ekibi tarafından kişi ve yakınını evinde veya işyerinde ziyaret etmek
• Kişinin bundan sonraki tedavi ve sosyal uyum süreçlerini planlayabilme adına risk faktörlerine, ihtiyaçlarına ve kişisel özelliklerine dair her türlü bilgiyi, kişiden veya yakınından veya ihtiyaç duyulması halinde yakınının yönlendireceği diğer üçüncü şahıslardan almak
• Uyuşturucu bağımlısı kişiler ve/veya yakınlarıyla ihtiyaçlarına göre bireysel görüşmeler yapmak (bağımlılık, tedavi süreci hakkında bilgilendirme, motivasyonel görüşme, problem çözme becerisini geliştirme, kayma/ yeniden başlamanın önlenmesine yönelik görüşmeler vb.), grup eğitimleri düzenlemek, uyuşturucu bağımlısı kişileri tedavi, rehabilitasyon veya diğer uygun kurum kuruluşlara yönlendirmek ve takibini sağlamak
• Bölgesindeki uyuşturucu madde kullanan kişileri hizmet almaya yönlendirmek için çalışmalar yapmak, ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte bölgesinde yaşayan riskli gruplara yönelik önleme çalışmaları yapmak ve ilgili sağlık kuruluşunda uyuşturucu ile ilgili yapılacak çalışma ve projelere destek olmak
• Uyuşturucu kullanan kişinin ailesinin/yakınının tek başına SHM’ye gelmesi halinde kullanıcı kişi ile nasıl iletişime geçileceği, iletişimi düzeltmek adına neler yapılabileceği konusunda motivasyonel görüşme yapmak ve kişinin yakınını aile eğitimi ve müdahale programına (iletişim, çocuğun gelişim süreçleri ve ailenin sorumlulukları, ailede meydana gelmiş travmaya bağlı psikiyatrik problemlerin tespiti ve tedavisi, öfke kontrolü ve stres yönetimi, sınır koyabilme, ikna yöntemleri vb.) almak.
• Uyuşturucu kullanan kişinin tedavi olması konusunda yakını tarafından ikna edilememesi ve tedavi için başvurmaması halinde; kullanıcı saldırgansa ve kendine ya da aileye yönelik tehdit oluşturacak davranışlar sergiliyorsa aileye zorunlu tedaviye yönelik bilgi verilerek gerekli işlemleri başlatmaları için yönlendirme yapmak (Sulh Hukuk Mahkemesine müracaat vb.).
• Danışmanlık merkezi sorumlu hekimi başkanlığında her ayın 3. Haftası Çarşamba günü bölge sınırları içerisindeki tedavi merkezi sorumlu hekimi, kolluk, GSB, AÇSHB, Diyanet, Adalet, Belediye temsilcileri ile vaka değerlendirme ve koordinasyon toplantısı organize ederek hizmet sundukları kişilerin ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik koordinasyonu sağlamak. Koordinasyon toplantısında alınan kararların il/ilçe koordinasyon kurullarına sunulmasını üzere bir rapor hazırlamak ve İl/İlçe Sağlık Müdürlüğüne iletmek.
• SHM’ye müracaat eden kişilerin durumuyla alakalı 15 günde bir ilgili kurumlarla vaka görüşmesi ve vaka toplantısı yapmak. Bu doğrultuda ihtiyaçları karşılamak.
• Vaka izlem sürecinde sunulan hizmetin değerlendirilmesi amacıyla her 15 günde bir ALO 191 tarafından yapılan aramalar sonucunda tespit edilen aksaklık ve eksiklikleri gidermek.